Wśród osób, które napotykamy na swojej drodze znaleźć możemy różne osobowości. Niektórzy uważają, że świat jest zły i tylko czeka na ich niepowodzenia i potknięcia. Inni nie mają oporów przed wykorzystywaniem innych dla swoich korzyści. Jeszcze inne osoby charakteryzują się dobrocią i łatwowiernością. Taką cechę nazywamy naiwnością. Choć nie jest wadą może stanowić spore utrudnienie w codziennym życiu i sprawiać, że osoba naiwna będzie narażona na wykorzystywanie przez innych ludzi. Sprawdźmy więc, czym jest naiwność i w jaki sposób radzić sobie z nią by uniknąć zagrożeń jakie może na nas sprowadzić.
Naiwność – co to znaczy?
Naiwność jest pojęciem, które odnosi się do skłonności jednostki do przyjmowania informacji od innych bez wystarczającej analizy oraz krytycznego myślenia. Charakteryzuje się brakiem podejrzliwości wobec intencji innych ludzi oraz nadmiernym, czasem wręcz nieograniczonym zaufaniem. Osoby naiwne często wykazują tendencję do traktowania innych jako uczciwych i życzliwych, bez uwzględnienia potencjalnych motywów lub ukrytych intencji. Naiwność może mieć wiele negatywnych konsekwencji dla osoby, którą charakteryzuje ta cecha. Naiwne osoby często padają ofiarami oszustów, są wykorzystywane i okłamywane. Poprzez swoje postrzeganie ogółu ludzi jako dobrych i szczerych są więc narażone na ogrom niebezpieczeństw.
Osoba naiwna – jak się zachowuje?
Wiemy już czym jest naiwność. Jak jednak objawia się w codziennych zachowaniach? Istnieje kilka cech, które charakteryzują zachowanie osoby naiwnej. Przede wszystkim osoby takie są skłonne uwierzyć w dobre intencje innych bez wystarczających dowodów. Nie weryfikują otrzymanych informacji, nie zadają dodatkowych pytań. Wszystko co usłyszą przyjmują za pewnik mając przekonanie, że świat jest dobry i żadna osoba, która czegoś od nich potrzebuje nie ma złych zamiarów. Osoby naiwne są także bardzo łatwowierne. Dotyczy to nie tylko kontaktów z innymi ludźmi, ale również informacji. Z tego właśnie powodu często wierzą w teorie spiskowe czy fake newsy. Nie są bowiem zdolne do krytycznej analizy lub weryfikacji informacji, które docierają do nich. Kolejną cechą charakterystyczną dla osób naiwnych jest nadmierna hojność. Często pomagają one nawet w przypadku sytuacji, które dla wielu z nas od początku budziły by podejrzenia. To jednak nie wszystko. Osoba naiwna często może wydawać nam się infantylna, dziecinna, rozmarzona i “oderwana od rzeczywistości”. Osoby takie często charakteryzuje wysoka wrażliwość, która z jednej strony sprawia, że są bardzo empatyczne, z drugiej zaś powoduje, że bardzo łatwo je zranić.
Przyczyny i objawy naiwności
Naiwność to cecha charakteru, która może poważnie utrudnić nam codzienne funkcjonowanie wśród innych oraz narazić na zranienia i straty. Warto więc wiedzieć skąd się bierze. Wśród przyczyn naiwności wymienić możemy:
- Brak doświadczenia życiowego: Osoby młode lub te, które nie miały wystarczającej ilości różnorodnych doświadczeń życiowych, mogą być bardziej naiwne. Brak uczestnictwa w różnych sytuacjach prowadzić do ograniczonej wiedzy na temat ludzkiego zachowania i wiary w dobre intencje innych.
- Nadmierna ufność: Naiwność często wynika z nadmiernego zaufania wobec innych ludzi. Osoby naiwne mają skłonność do przyjmowania słów innych bezkrytycznie i nie zastanawiają się nad możliwymi ukrytymi motywami lub intencjami.
- Brak krytycznego myślenia: Naiwność może wynikać z braku umiejętności krytycznego myślenia i analizowania sytuacji. Osoby naiwne mogą przyjmować informacje bez dostatecznej weryfikacji lub analizy, co sprawia, że łatwiej je manipulować.
- Pozytywne postrzeganie świata: Osoby naiwne często postrzegają świat jako miejsce, w którym większość ludzi działa z dobrymi intencjami. Ta z pozoru pozytywna cecha może tak naprawdę narażać osobę naiwną na poważne problemy.
Czy jestem naiwną osobą? Krótki test
Wiele osób, które zostały oszukane lub wykorzystane zastanawia się, czy jest to związane z ich naiwnością. Dlatego też przygotowaliśmy zestaw pytań, które mogą pomóc ustalić, czy jesteś osobą naiwną. Im więcej pozytywnych pytań udzielisz tym bardziej powinieneś popracować nad swoją naiwnością. Na poniższe pytania odpowiedz TAK lub NIE:
- Czy często ufasz innym ludziom bez zastanawiania się nad ich intencjami?
- Czy zdarza ci się przyjmować informacje od innych bez krytycznej analizy lub weryfikacji?
- Czy masz trudność w rozpoznawaniu manipulacji ze strony innych lub ukrytych motywów?
- Czy uważasz, że świat jest miejscem, w którym większość ludzi działa z dobrymi intencjami?
- Czy masz tendencję do widzenia w ludziach głównie dobra i dostrzegasz mniej ich potencjał do działania nieuczciwie?
- Czy zdarza ci się udzielać osobom obcym informacji o sobie, nawet jeśli nie jest to konieczne?
- Czy łatwo dajesz się przekonać do udzielania pomocy finansowej osobom, których nie znasz lub w przypadku gdy nie mas wystarczających podstaw, by im ufać?
Jak przestać być naiwnym?
Osoba naiwna może pracować nad sobą i wykształcić mechanizmy, które pozwolą jej unikać wykorzystywania i oszukiwania przez innych. Co można zrobić? Przede wszystkim warto uświadomić sobie swoją słabość. Wiedząc o tym, że mamy tendencję do zbytniego ufania innym łatwiej będzie nam powstrzymać się przed podjęciem decyzji, która mogłaby być dla nas szkodliwa. Czas do namysłu oraz dokładne przeanalizowanie czy intencje drugiej osoby są szczere a to co mówi zgodne z prawdą. W tym czasie warto zdać się nie tylko na intuicję, ale również zweryfikować otrzymane informacje oraz poradzić się innych osób. To bardzo skuteczne sposoby na sprawdzenie, czy to co nam się wmawia jest prawdą. Osoba naiwna powinna także rozwijać krytyczne myślenie analizować sytuacje i zastanawiać się nad możliwymi konsekwencjami swoich czynów czy decyzji. Jednocześnie będąc naiwnym warto dać sobie przyzwolenie na popełnianie błędów. Są one całkowicie normalne na początku drogi radzenia sobie z naiwnością. Kluczowe znaczenie ma to, by wyciągać z nich wnioski i nie powielać ich w przyszłości.

Doświadczona psycholożka i redaktorka działu „Psyche”.